خانواده های دارای کودک معلول انزوای اجتماعی و مشکلات سلامت روانی را در حد اعلای خود تجربه می کنند و نسبت به مشکلات رفتاری، اجتماعی و هیجانی آسیب پذیرترند. بر همین مبنا هدف پژوهش حاضر مقایسه تعادل عاطفی و الگوهای ارتباطی در خانواده های دارای فرزند معلول و خانواده های دارای فرزند سالم بود. روش کار: پژوهش حاضر از نوع علی – مقایسه ای می باشد. جامعه آماری آن شامل کلیه ی خانواده های دارای فرزند معلول جسمی – حرکتی و خانواده های دارای فرزند سالم شهر تهران در سال تحصیلی 95-1394 بود که به روش نمونه گیری هدفمند تعداد 150 خانواده(75 خانواده دارای فرزند کم توان جسمی-حرکتی و 75 خانواده دارای فرزند سالم) به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل واریانس چند متغیره جهت مقایسه تعادل عاطفی و الگوهای ارتباطی در خانواده های دارای فرزند کم توان و خانواده های دارای فرزند عادی نشان داد که خانواده های دارای فرزند معلول تعادل عاطفی پایین تری نسبت به خانواده های دارای فرزند عادی دارند. همچنین خانواده های دارای فرزند کم توان در الگوی ارتباطی سازنده متقابل نمرات کمتری از خانواده های دارای فرزند سالم گزارش کردند و در مقابل در الگوهای ارتباطی اجتنابی متقابل و توقع/کناره گیر نمرات بیشتری را نسبت به خانواده های دارای فرزند سالم گزارش کرده اند. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان گفت که خانواده های دارای فرزند کم توان در مقایسه با خانواده های دارای فرزند سالم از تعادل عاطفی پایین تری برخوردارند و در روابط خانوادگی خود بیشتر از الگوهای ارتباطی اجتنابی متقابل و توقع/کناره گیر استفاده می کنند.

اهداف: عملکرد نظام خانواده بر وضعیت بهداشت روانی اعضای آن موثر است و وجود فرزند معلول، اغلب ضایعات و اثرات جبران ناپذیری بر وضعیت خانواده وارد می کند. بر این اساس هدف از این تحقیق، بررسی مشکلات خانواده های دارای فرزند معلول و تاثیر غیرمستقیم آن بر عملکرد شغلی آنها بود.روش ها: این پژوهش توصیفی-تحلیلی در سال 1388 انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل خانواده ای کارکنان سپاه دارای فرزند معلول ساکن شهر تهران بود. تعداد 200 نفر در دو گروه خانواده های کارکنان دارای فرزند معلول و خانواده های فاقد فرزند معلول به عنوان گروه شاهد مورد مطالعه قرار گرفتند. این افراد به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه عملکرد خانواده، مقیاس سازگاری بل و پرسش نامه محقق ساخته بود. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از شاخص های آمار توصیفی و آزمون T مستقل و نرم افزار SPSS 15  استفاده شد.یافته ها: از نظر عملکرد درون خانواده، تفاوت میان گروه خانواده های دارای فرزند معلول با گروه شاهد معنی دار(p<0.01)  و به بیان دیگر عملکرد خانواده در گروه شاهد بهتر از گروه دارای فرزندان معلول بود. از نظر وضعیت سازگاری، بین دو گروه در نمره کل و مقیاس های فرعی تفاوت معنی داری وجود داشت.نتیجه گیری: خانواده های دارای فرزند معلول از نظر عملکردی و سازگاری نسبت به خانواده های فاقد فرزند معلول دچار ضعف و نارسایی هستند، بنابراین این خانواده ها به خدمات آموزشی، مشاوره ای و حمایت های روانی و مالی نیاز دارند.

زمینه و هدف: فرزند خواندگی موضوعی است که در بین جوامع و تمدن های مختلف تاریخی سابقه طولانی دارد. پذیرش فرزند بر روابط همسران با یکدیگر تاثیر می گذارد. شناخت تجارب خانواده های دارای فرزند خوانده، به پرستار در جهت دستیابی به شناخت عمیقی از وضعیت خانوادگی روابط فردی و اجتماعی این افراد کمک خواهد نمود.مواد و روش ها: این مطالعه، یک مطالعه کیفی است که در آن از روش پدیده شناسی توصیفی استفاده گردید. نمونه گیری به روش مبتنی بر هدف انجام شد. جامعه پژوهش شامل پانزده خانواده شهرکردی دارای فرزند خوانده بود و اطلاعات از طریق مصاحبه های ضبط شده جمع آوری گردید و به روش  Colaizziمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: پس از تجزیه و تحلیل 160 کد استخراج گردید. کدهای استخراج شده در 9 مفهوم کلی شامل پذیرش نقش والدی، ابزارهای تطابقی، تعاملات با اطرافیان، ویژگی های کودک، تغییرات روانی، روابط خانواده، تغییرات در زندگی، پذیرش کودک و ارتباطات با کودک طبقه بندی شد.نتیجه گیری: یافته های مطالعه نشان داد که تغییرات روانی از اهم تجربیات این خانواده ها می باشد. فرزند خواندگی علاوه بر فوایدی که برای فرزند خوانده دارد، برای استحکام بخشی به اساس خانواده نیز نقش و فواید چشمگیری دارد و پرستاران لازم است در طراحی مداخلات روان پرستاری جهت رفع مشکلات آن ها توجه لازم را مبذول دارند.

امروزه بهبود کیفیت زندگی به عنوان مفهوم تازه تری از سلامتی مطرح شده است که به جنبه های روان شناختی، اجتماعی، عملکردی و جسمی مربوط می شود. یکی از رویدادهای برجسته زندگی خانوادگی تصمیم گیری درباره تعداد فرزندان است. چراکه این تصمیم بر سبک زندگی و از آن مهم تر کیفیت زندگی خانوار موثر است. پژوهش حاضر باهدف مقایسه کیفیت زندگی زوجین تک فرزند با زوجین دارای بیش از دو فرزند در خانواده های تهرانی انجام شده است. با توجه به موضوع پژوهش، به منظور آزمون فرضیه از روش همبستگی استفاده شد. جامعه موردپژوهش زوجین تک فرزند و نیز با بیش از دو فرزند منطقه هفت شهر تهران بود. در این پژوهش نمونه گیری به صورت هدفمند و در دسترس با حداکثر تنوع انجام شد؛ به طوری که زوجین تک فرزند و زوجین با بیش از دو فرزند سنین، سطوح تحصیلی و طبقات اقتصادی و اجتماعی مختلف انتخاب شدند. روش نمونه گیری روش تصادفی ساده است. در پژوهش ما نیز 300 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. پرسشنامه کیفیت زندگی 36 سوالیSF-36)) مشهورترین و پراستفاده ترین ابزار برای سنجش کیفیت زندگی است که در این پژوهش از آن استفاده شد. نتایج آزمون نشان داد که میان کارکرد جسمی، بهزیستی هیجانی، سلامت عمومی و کارکرد اجتماعی با تعداد فرزندان برای هر دو گروه رابطه برقرار است. نتایج پژوهش ما نشان داد که میان کارکرد جسمی و تعداد فرزندان رابطه وجود دارد و البته این رابطه هم در میان زوجین تک فرزند و هم زوجین با بیش از چند فرزند برقرار بوده است.

مقدمه و اهداف: نحوه ارتباط والدین با کودکان قوی ترین عامل موثر بر الگوهای تعاملی خانواده محسوب می شود. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی تاثیر برنامه فرزندپروری مثبت بر کارکرد خانواده والدین دارای کودکان کم توان ذهنی بود. مواد و روش ها: در مطالعه شبه تجربی حاضر، تعداد 30 زوج از والدین دانش آموزان کم توان ذهنی از مدارس استثنایی (پسرانه امید نجات، مختلط بشارت و دخترانه مهرورزان) شهر سمنان با بهره گیری از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری کنترل و آموزش برنامه فرزندپروری مثبت قرار گرفتند. گروه آزمایشی در 8 جلسه آموزشی برنامه فرزندپروری مثبت (هر هفته یک جلسه و هر جلسه یک ساعت و نیم) شرکت کردند، در حالی که به گروه کنترل هیچ آموزشی ارائه نشد. همه آزمودنی ها قبل از آغاز آموزش و پس از آن، پرسش نامه سنجش کارکرد خانواده (FAD) را پر کردند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس تک متغیره و چندمتغیره استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که آموزش فرزند پروری مثبت بر کارکرد خانواده و مولفه های آن (حل مسئله، ارتباطات، نقش ها، پاسخ-گویی عاطفی، دلبستگی عاطفی و کارکرد عمومی خانواده) موثر بود، اما در شاخص کنترل رفتار اثربخشی مداخله آموزشی وجود نداشت (P>0/05). نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آموزش برنامه فرزند پروری مثبت بر کارکرد خانواده دارای فرزند کم توان ذهنی موثر است.

هدف: هدف پژوهش تعیین میزان تأثیر آموزش فرزندپروری مثبت در مقایسه با ذهن آگاهی بر رابطه مادر-فرزند سالم و رابطه همشیران در خانواده های دارای فرزند دچار اختلال کاستی توجه/ فزون کنشی بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری و جامعه آماری شامل 68 مادر دارای فرزند دچار اختلال کاستی توجه/فزون کنشی مراجعه کننده به مراکز مشاوره طراوت، رایان و مهرآوران در شهر اهواز از مهر 1393 تا تیر 1394 بود. 51 مادر بر اساس ملاک های پژوهش انتخاب و به شکل تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه جایگزین شدند. گروه های آزمایش 8 جلسه 120 دقیقه ای، آموزش مهارت های فرزندپروری ساندرز 1999 و ذهن آگاهی چاسکالون 2011 را دریافت و هر سه گروه قبل و پایان آموزش و در مرحله پیگیری مقیاس رابطه والد-فرزند پیانتا، 1994 و پرسشنامه رابطه همشیران فرمن و برمستر، 1985 را تکمیل کردند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس چندمتغیری استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد دو مداخله فرزندپروری (87/31=F، 008/0=P) و ذهن آگاهی (87/15=F، 04/0=P) بر کیفیت رابطه مادر-فرزند اثر دارند، اما تأثیر برنامه فرزندپروری مثبت بیش تر (16=F، 011/0=P) و از نظر تأثیر بر رابطه بین همشیران نیز، تنها مداخله فرزندپروری مثبت مؤثر است (07/20=F، 002/0=P)؛ و این تأثیرها در مرحله پیگیری هم چنان پایدار مانده است. نتیجه گیری: از آنجا که مداخله خانواده محور فرزندپروری مثبت، سیستم خانواده و تعاملات موجود در آن را به شیوه ای مستقیم در کانون توجه قرار می دهد، می توان آن را نسبت به مداخله فرد محور ذهن آگاهی روش مؤثرتری برای ارتقای ارتباط های آسیب دیده در خانواده های دارای فرزند دچار اختلال کاستی توجه/ فزون کنشی به شمار آ ورد.

بیماری تالاسمی مشکلات زیادی برای بیمار، خانواده و نظام خدمات سلامت ایجاد می کند. در الگو توانمندسازی خانواده محور فرد با شناخت بیماری و عوارض ناشی از بیماری نسبت به آن احساس خطر می کند. این مطالعه با هدف تعیین اثربخشی الگو توانمندسازی خانواده محور بر آگاهی و نگرش مادران کودکان 12-6 سال مبتلا به بیماری تالاسمی انجام شده است. در این مطالعه نیمه تجربی، 86 کودک مبتلا به تالاسمی به صورت تصادفی در دو گروه آزمون و کنترل قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه پژوهشگر ساخته برای سنجش آگاهی و نگرش مادران نسبت به بیماری تالاسمی بود که بعد از بررسی روایی محتوا و پایایی در دو نوبت قبل و بعد از مداخله (اجرای الگو) مورد استفاده قرار گرفت.تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که میانگین و انحراف معیار آگاهی و نگرش مادران مورد بررسی قبل از مداخله در گروه آزمون به ترتیب (4.99±) 12.98 و (13.58±) 13.58 و در گروه کنترل (3.87±) 12.47 و (11.02±) 11.02 بوده که در دو گروه تفاوت معنی داری نداشته است. بعد از اجرای برنامه توانمندسازی میانگین آگاهی و نگرش به ترتیب در گروه مداخله (3.63±) 18.86 و (10.02±) 22.09 و کنترل (3.65±) 13.16 و (10.83±) 12.13 اختلاف معنی دارداشتند (P<0.05).نتایج این مطالعه نشان می دهد که اجرای الگوی توانمند سازی خانواده محور بر میزان آگاهی و نگرش مادران کودکان مبتلا به تالاسمی موثر است. پیشنهاد می گردد از این الگو در مراقبت از بیماران تالاسمی استفاده شود تا بر آگاهی و نگرش مادران آنها تاثیر مطلوب بگذارد.

هدف این پژوهش اعتباریابی نسخه تجدیدنظر شده مقیاس زمینه یابی نیازهای خانواده (R-FNS) برای خانواده های با فرزند دارای نیازهای ویژه انجام شد. روش پژوهش بررسی توصیفی - پیمایشی از نوع ساخت و اعتبارسنجی یک ابزار بود. نمونه پژوهش شامل 100 خانواده با فرزند دارای نیازهای ویژه از مدارس آموزش و پرورش استثنایی بود که به شیوه نمونه گیری در دسترس در سال تحصیلی 89-1388 انتخاب شدند. ابزارهای سنجش شامل، مقیاس تجدیدنظر شده زمینه یابی نیازهای خانواده (R-FNS) (بیلی و سیمنوسون، 1995)، مقیاس نیازهای خانواده برای خانواده های ایرانی (نصیری و سامانی، 1387) بو د. همسانی درونی مقیاس تجدیدنظرشده زمینه یابی نیازهای خانواده (R-FNS) نشان داد تمام 35 سوال برای گروه مادران (0.86) و برای گروه پدران (0.81) همبستگی بالایی با کل نمره داشت. محاسبه ضریب آزمون بازآزمون به فاصله سه ماه مطلوب و بالا بود (P<0.001). نتایج آزمون کولموگروف - اسمیرنف نشان داد، تمامی متغیرهای پژوهش از توزیع بهنجار برخوردارند. محاسبه روایی محتوایی مقیاس، بر اساس ضرایب توافق کندال، برای مولفه ها و نمره کل از نظر آماری معنادار بود (P<0.001). نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری مانوا نشان داد بین دو گروه مادران و پدران در مولفه های اطلاعات، حمایت اجتماعی و خانوادگی، مالی، تبیین یا توضیح به دیگران و مراقبت از فرزند تفاوت معناداری وجود دارد (P<0.001). همبستگی های معنی دار بین مولفه ها و نمره کل مقیاس R-FNS با مقیاس IFSN مطلوب بود و روایی مقیاس را تایید کرد. یافته های پژوهش نشان داد، نسخه فارسی R-FNS در اندازه گیری نیازهای خانواده های با فرزند دارای نیازهای ویژه از خصوصیات روان سنجی قابل قبولی برخوردار است.